-dag 1: Aankomst op vliegveld Accra. Onze gids Sylvester wachtte ons met de chauffeur Frances  op bij de uitgang van het vliegveld en brachten ons naar de Lodge in Accra. Het was nog even passen en meten voor alle koffers in de Hyundai pasten. Het was heel warm maar in het hotel wachtte ons koude biertjes!

-Dag 2: In Accra, de hoofdstad van Ghana hebben we enkele Highlights bezocht: de Makola markt bleek helaas niet op zondag open te zijn. Het Nkruma monument ter nagedachtenis aan de eerste president van Ghana: Kwame Nkruma. Door de smalle, bedrijvige steegjes van Jamestown reden we naar de Lichtbox area. De vuurtoren konden we niet bezoeken maar wel het vrij kleine fort James dat was gebruikt voor de handel in goud en voor de slavenhandel. Ongelofelijk wat hier is gebeurd.

’s Avonds hebben we Afrikaans gegeten in de tuin van een heel gezellig restaurant  (One Corner Garden) waar we onder andere Ghanese maaltijden zoals Red Red en Yam hebben gegeten.

-dag3: Vandaag richting Elmina. Over een hobbelige en onverharde weg die niet veel hoop gaf op een mooie bestemming, kwamen we aan bij het Resort. Het mooiste resort van de trip! We hadden 3 geschakelde vrijstaande kamers met een douche met warm water! We keken uit op het strand en we hebben de middag heerlijk gezwommen en langs het strand gewandeld. De keuken is Afrikaans en fantastisch.

– dag 4: Bezoek aan Kakum National Park: een nationaal park in de kustregio met hoge hangbruggen waardoor je kunt wandelen ter hoogte van de boomtoppen. Het was een hele klim maar zeer de moeite waard.  Hierna bezochten we het krokodillenmeer.  De krokodillen zijn niet heel groot (2-4 m?) en worden voor de toeristen gevoerd met kip. Daarna snel terug naar het Resort om te relaxen aan het strand. We hebben heerlijk gezwommen in zee en bananen gekocht van 2 kleine jongetjes die zelf ook lekker aan het zwemmen en spelen waren.

– dag 5: Bezoek aan Elmina Castle: Het oudste Europese gebouw ten zuiden van de Sahara en gebouwd door de Portugezen (1482).  In 1637 is het door de Nederlanders veroverd en aanvankelijk gebruikt voor goudhandel. Later op grote schaal gebruikt voor de slaven handel. Het is een prachtig en imposant gebouw maar de geschiedenis en de verhalen zijn hartverscheurend. Hierna zijn wij van Ampenyi naar Lake Bosumtwi gereden :  220 km. Opnieuw een deels verharde weg met veel stukken waarbij het asfalt was verwijderd voor onderhoud.  In de nog geasfalteerde delen zaten veel gaten en diepe kuilen waardoor het verkeer tussen de obstakels over de weg slingerde. Een dikke laag rood stof bedekt alles dat zich in de buurt van de weg bevindt. We bereikten de Bungalows van Cocoa Village aan het meer Bosumtwi door een half uur over een onverharde weg te hobbelen. We reden door kleine nederzettingen met eenvoudige hutten. De hut was voor het slapen, de “woonkamer” was buiten. Hier werd gekookt op open houtvuur. We kwamen een uur voor zonsondergang aan (5 uur) zodat we niet veel van het meer hebben kunnen zien. Een kleine knusse hut met een heerlijke koude douche. Vrolijke kleuren en schilderingen op de muren. Achter de hut stonden de cacao bomen

– dag 6: Helaas ging om vijf uur in de ochtend de luidspreker van de plaatselijke kerk aan zodat we op tijd wakker waren om om 9 uur al weer te vertrekken zodat we eigenlijk niets van het meer hebben kunnen zien. Van Lake Bosumtwi naar Banko: ± 80 km. Bezoek aan de Culturele markt en de Kejetia markt in Kumasi. Dit is de grootste markt van west Afrika. Het was een drukte van belang. Er was werkelijk van alles te koop wat wij in de supermarkt kopen. Vlees, vis, kruiden groente, schoenen, kleding, stoffen, huishoudelijke artikelen. Boven in de parkeergarage, die als marktgebouw werd gebruikt bevond zich een compleet naai atelier waar behalve school uniformen ook gewone kleding werd gemaakt. In het midden zat een 10 tal kleermakers, daaromheen stonden strijkers hun werk te doen. Even verderop werden de patronen op de stof gelegd en werd de stof geknipt. Overnachting was in het Guesthouse in Banko. Dit gasthuis wordt gerund door een Nederlandse vrouw. Het was er fantastisch en zij was ook echt een gastvrouw die ons adviezen kon geven over activiteiten in de omgeving. Buiten in de tuin zette zij ons een heerlijke Afrikaanse maaltijd voor waarbij alles op grote schalen midden op tafel werd gezet en wij alles konden proeven. De 6 eenvoudige kamers waren in het voorhuis, zelf woonde de gastvrouw en de kinderen in het achterhuis.

– dag 7: Van Banko naar Nkoranza: 150 km. We de Adanwomase weverij van Kente stoffen en  cacaoplantage bezocht. Ook dit dorp was ver van de doorgaande weg gelegen en ook nu ploegde de bus zich in een rode stofwolk over een onverharde weg met hobbels en bobbels. We bleken ook nog iets te ver te zijn doorgereden omdat de bewegwijzering niet in orde was en de web gegevens niet klopten. Gelukkig waren daar mensen aan het werk in het veld: Yam werd geoogst. Het zag er primitief uit maar er kwam een telefoon tevoorschijn waarmee naar het toeristen centrum gebeld werd en de man zou ons tegemoet komen. We hobbelden terug en bereikten een bedrijvig dorpje van eenvoudige hutten en activiteiten buiten. Er stonden weefgetouwen in de open lucht en daar zaten jongen mensen te weven. De eigenaar van het centrum kwam ons op de fiets tegemoet en bracht ons verder. Het bedrijf bestond uit weefgetouwen binnen en buiten waar allemaal jongen mensen aan het werk waren. Zij maakten werkelijk schitterende weefsels maar allemaal van dezelfde breedte van 20 cm. Er waren ingenieuze patronen met meerdere kleuren. De stroken zetten zij aan elkaar en maakten zo tafelkleden en anderen kleden. Wij mochten het weven ook proberen: dat viel niet mee! Ook kregen wij en rondleiding met uitleg over de cacao plantage: heerlijke chocolade!!! Overnachting in Bungalows van de Hand in Hand leefgemeenschap in Nkoranza.

– dag 8: Na het ontbijt kregen we een rondleiding over het terrein van de Hand in Hand community. Het is een leefgemeenschap voor geestelijk en of lichamelijk gehandicapte mensen die is opgezet door een Nederlandse arts uit het ernaast gelegen Ziekenhuis. Het wordt in stand gehouden door een vrijwilligersorganisatie, zodat ze niet afhankelijk zijn van de overheid en hun eigen beleid kunnen bepalen. Gehandicapte mensen worden in Ghana veelal uitgestoten. Men is bang dat zij via slechte geesten ongeluk brengen. De Community ademde positiviteit en zowel bewoners als care givers waren vrolijk en blij. Iedere ochtend werd er van 7-8 uur gewandeld: een rondje over het terrein. Iedereen deed mee en ieder liep zijn eigen tempo. Ook bezoekers, wij dus, liepen het ochtendrondje mee ,samen en hand in hand met de kinderen. Er was een atelier voor weven, voor naaien en voor kralen werken. Er was een fysio ruimte en een snoozing ruimte voor overprikkelde kinderen. De producten die door de kinderen waren gemaakt werden in het winkeltje verkocht. Aan het product hangt het kaartje van de maker.

Daarna bezochten wij de Boabeng Monkey Sanctuary. Een bos vol met kleine aapjes die dol zijn op bananen. Zij eten uit de hand en maken het aanliggende dorp onveilig: zij pakken alles wat in hun bereik is.

– dag 9: Van Nkoranza naar Mole National Park: 250 km. Onderweg brachten wij een bezoek aan de Kintampo watervallen. Een schitterende waterval waar je ook in kon badderen (er was een verkleedruimte). Dat hebben we natuurlijk gedaan.  Na een zeer lange tocht kwamen wij aan in Mole National Park. Het bleek een motel te zijn waarvan wij 3 kamers in een blok van geschakelde kamers kregen.  Vanaf het uitzichtpunt kon je de olifanten zien badderen in het meertje beneden ons. Er was een lekker zwembad waarvan wij veelvuldig gebruik maakten.

– dag 10: Wij besloten tot  een jeepsafari, waarbij wij antilopes hebben gezien en apen, wrattenzwijntjes en krokodillen en natuurlijk de 4 jonge mannetjes olifanten die lekker aan het badderen waren in het meertje. Drie waren wel al een beetje volwassen maar de 4e was veel onder water aan het zwemmen met de krokodillen en klom soms speels met zijn slurf over zijn collega olifant.  In de avond hebben we een nacht safari gedaan. Het was maar 25 graden; echt koud! Spannend om met de zaklampen in het duister te schijnen en soms oogjes te zien oplichten: Kleine slanke katten, antilopen, waterbokken, stekelvarken. Bush babies sprongen als kleine kangoeroes over het pad. Een vogeltje sliep op de warme zandweg en vloog steeds vlak voor de wielen op om dat een paar meter verder op het pad te gaan zitten…

– dag 11: Bezoek aan het Mognori Eco-dorp waarbij wij werden rondgeleid door het dorp. Eerst maakten we een kanotocht door de mangrove. Er werden 2 mannen gezocht die mee gingen als roeiers. Het water stond erg laag maar het was bijzonder om zo door het oerwoud te varen. De oerwoud geluiden waren overduidelijk. We zagen een onmiskenbare ijsvogel die er net ietsje anders uit zag dan in Nederland en nog een paar andere prachtige vogels.

Terug in het dorp terug werden er “stenen” gemaakt van gedroogde klei en daarvan werd een hut gebouwd. Het hele dorp hielp mee, de roeier van daarnet stond alweer te helpen. Vooral de kinderen deden mee. We zagen de houtvuurtjes bij de hutten waar werd gekookt. De roeier bleek ook medicijnman: hij toonde de geneesmiddelen die hij ter beschikking had en de gids vertaalde waar het allemaal voor hielp. De dorpsbewoners geloven in de medicijnman. Pas als het echt mis gaat gaan ze naar een regulier ziekenhuis. Daarna reden we van Mole naar Tamale: 170 km. Onderweg bezochten de Moskee van Larabanga. Dit is de oudste moskee van west Afrika (ca 1421). Een heel bijzonder gebouw. Helaas is het voor niet-moslims niet mogelijk binnen te gaan. De moskee staat in een klein stadje. Hier was veel minder activiteit dan in de kleine dorpjes die we bezochten. De jeugd verveelde zich (en ons). In een Lodge in Tamale brachten we de nacht door in een mooie kamer met warme douche! Het werd gerund door een Duits/Ghanees echtpaar. Het bier smaakte goed en het was plezierig toeven aan het zwembad dat in de avond werd bezocht door dikke padden. Vleermuizen vlogen af en aan om insecten te vangen boven het water.

– dag 12: In Malshegu nabij Tamale is de Kidz Active school gevestigd die wij in de ochtend bezochten. De kinderen droegen school uniformen in oranje en geel. Het was een vrolijke boel maar er was niet zoveel discipline…. Daarna bezochten wij de markt in het Centrum van Tamale: een zeer levendige markt, authentiek met zeer smalle steegjes en daardoor veel schaduw. Het aanbod van artikelen was vergelijkbaar met Kumasi. Na de markt moest de gids boodschappen doen: Yam en uien. Met de tuktuk naar Malshegu: we gingen bij de gids thuis eten! Zijn woning was schuin tegenover de school en de vrouwen uit zijn familie waren al aan het koken op de binnenplaats. Er lagen een aantal kamers aan de binnenplaats: een voor Sylvester en zijn gezin met 2 dochtertjes, een voor de moeder van zijn vrouw, voor de jongste broer van Sylvester. Er waren ook andere vrouwen uit de familie aan het koken: een vrouw die zeker 9 maanden zwanger was stond enthousiast de yam te stampen. De yam wordt gestampt tot het een gom achtige substantie is geworden. Sylvester leidde ons rond door het dorp tussen de hutjes door. Hij liet de oude baobab boom zien en een kalebassen boom. We aten fufu met kip: Yam deeg dat je met de handen uit een kommetje pakt en dan in de pindasoep doopt. Het was lekker en zeer vullend. Na de maaltijd moesten we met de tuktuk naar de naaister omdat onze dochter en haar vriend  kleding hadden laten maken die moest worden gepast.

– dag 13: Met het vliegtuig van Tamale naar Kokrobite. Kilometers: 650 km. Overnachting in de Bungalows in Kokrobite. Dit resort werd gerund door Italianen en er was een uitstekende Italiaanse keuken.

 – dag 14: We bezochten het strand. Prachtige hoge golven. Ghanese kinderen speelden in de golven. Vissers waren bezig op zee, binnenhalen van de boten of met het boeten van de netten. In de avond was er bij Big Milly een optreden van Afrikaanse trommels met dansers.

– dag 15: Overdag in Kokrobite : aan het strand, in het zwembad, met een boek. Heerlijk uitrusten. Na het (aan)passen van de Afrikaanse kleding  door onze kinderen zijn we met de Uber naar restaurant Pinocchio gegaan in Accra. Een heerlijke maaltijd.

– dag 16: Ontbijt bij Big Milly aan het strand: pannenkoeken met banaan, fruitsalade……Daarna moest de boel worden ingepakt en zodanig verdeeld dat het gewicht evenredig verdeeld was over de koffers. Om 5 uur werden we met het busje opgehaald van Kokrobite naar vliegveld in Accra en daarna begon de thuisreis die gelukkig ongecompliceerd verliep..

Het straatbeeld wordt gekenmerkt door mensen in mooie zelfgemaakte kleding van vrolijke Afrikaanse stoffen. In het zuiden rokken tot op de knie, in het noorden een gemengder beeld met ook jurken tot de voeten. Kleine kinderen worden door de moeder , in een doek op de rug gedragen. Aan weerszijden naast moeders taille steken de kleine kindervoetjes naar voren. Ghanezen lijken zich niet arm te voelen. Ze zien er zeer goed verzorgd uit maar de huizen zijn vaak hutjes met daken van golfplaten of palmbladeren en zij leven voornamelijk buiten.  Overal zijn de riolen open ook in de steden en moet je oppassen om er niet in stappen.

Er zijn nauwelijks supermarkten en die verkopen weinig, maar op straat en op de markten is alles te koop. Vrouwen torsen aluminium bakken op een opgerolde doek op het hoofd. Daarin zit van alles: waterflesjes, bananen, ander fruit, kokosnoten, bananen chips, een soort oliebollen in een glazen kastje enz. Wel lijkt er een logistiek probleem te zijn waardoor je soms langs de weg alleen water kunt kopen, verderop alleen brood en weer ergens anders lopen 10 vrouwen met bananen en verder niks anders. De bakken zijn zwaar en de vrouwen kunnen de bakken wel alleen van het hoofd op de grond zetten maar om het weer op het hoofd te krijgen hebben ze soms hulp nodig.

Verder is er overal heel veel stof van de rode aarde. Ghana heeft een afval probleem: Iedereen drinkt water uit flesjes of plastic zakjes. Al het afval belandt op de grond en daar waar de markt wordt gehouden ligt de grond bezaaid met plastic.

Waar je ook aan moet wennen is, dat tijdens de autoritten om de zoveel kilometer politieposten staan waar de auto’s gecontroleerd kunnen worden en deze lijken er alleen maar te zijn om de politie een extra centje te laten verdienen. Ook onze chauffeur heeft een keer moeten betalen voor een extra verzonnen aanklacht, nadat hij had laten zien dat alles klopte in de auto qua veiligheid.

Bij de controle nemen ze gelijk het rijbewijs af en krijg je het soms pas terug als je betaald hebt.

Sommige chauffeurs doen daarom bij voorbaat al een bankbiljet in het hoesje waar het rijbewijs in zit.

Overal staan half afgebouwde en verlaten huizen. Het blijkt dat vaak begonnen wordt aan de bouw tot het geld op is en wanneer dat er weer is, wordt na enige jaren weer verder gebouwd.

Ook worden huisjes verlaten nadat het hoofd van de familie overleden is. Dan wil men daar niet meer wonen en bouwt men een nieuwe hut.

Ghanezen proberen wel souvenirs te verkopen maar zijn meestal niet opdringerig. Het zijn over het algemeen zeer vriendelijke mensen.